Gérard Héman, de verhalenverteller, leven en werk van een beeldend kunstenaar in de twintigste eeuw is fraai uitgevoerd met talrijke (kleuren)foto’s.
Tijdens de 60 jaar dat Héman in Rotterdam woonde en werkte, kreeg hij tijdens de wederopbouwperiode een aantal grote opdrachten in steen en hout in die stad (ABN-Amro-bankgebouw, Groote Schouwburg, Gemeentebibliotheek, Stadstimmerhuis).
Later verschoof zijn belangstelling meer naar religieuze onderwerpen en naar een ander materiaal: keramiek. Bekend zijn Hémans kerststallen en madonna’s, maar ook heiligenbeelden en kruiswegstaties.
Het werk is verspreid over heel Nederland en bevindt zich in openbare gebouwen, scholen, kerken en bij particulieren.
Zowel zijn religieuze belangstelling als zijn realistische, figuratieve werkwijze maakten dat hij in de tweede helft van de twintigste eeuw buiten de belangstelling van het culturele circuit raakte. Kunsthistoricus Hans Rombouts plaats hem weer in het volle licht. Daarbij schenkt hij ook uitgebreide aandacht aan Hémans leven maar ook aan het artistieke Rotterdam voor, tijdens en na de bezetting en aan Hémans katholicisme en de katholieke Traditie.
Het boek is helaas niet meer verkrijgbaar, wellicht nog tweedehands.
Inhoud
De verhalenverteller (2017)
Hans Rombouts, auteur: Na een aantal verspreide publicaties over diverse aspecten van Hémans leven en werk ontstond de behoefte een samenvattend – en samenhangend – geheel te maken. Bij het schrijven van dit boek over de verteller Héman kon ik voortbouwen op fundamenten die in de afgelopen jaren gelegd zijn. In een aantal uitgegeven en onuitgegeven werken is immers al aandacht besteed aan aspecten van het werk. Louis Goosen wijdde enkele jaren na het overlijden een hoofdstuk aan de wijze waarop Héman de geboorte van Jezus uitbeeldde. Bijna tegelijkertijd verscheen, ter gelegenheid van de in gebruik neming van de fontein De Drie Vissen, een boekje met herinneringen en anekdotes. Daarna schreef ik in het kader van mijn studie kunstgeschiedenis aan de Universiteit Leiden over een aantal aspecten van Hémans religieuze werk. Het Rotterdams Jaarboekje 2013 bevat een artikel van mijn hand over het oeuvre dat zich in Rotterdam bevindt.
Vanzelfsprekend heb ik uit dit alles geput bij het nu voor liggende werk dat echter meer beoogt: een compleet beeld van leven en werk, en de plaats van beide in de context van de tijd. Het omvangrijke oeuvre van Héman is weliswaar door hem zelf niet systematisch gedocumenteerd of geadministreerd maar al snel na zijn dood heeft een familielid, Aad van der Loos, een eerste inventarisatie gemaakt op basis van bewaarde krantenknipsels, foto’s en andere documentatie die aangetroffen werd.
Het eerste deel van dit boek gaat over Hémans leven. Hij wordt daarbij in een bredere religieuze en culturele context geplaatst, met aandacht voorde receptie en expositiesvan zijn werk.
In deel twee staat het oeuvre centraal. Dit omvangrijkste deel met de meeste illustraties is in feite, hoewel niet compleet, een geïllustreerde catalogus. Een volledige oeuvrecatalogus is in het kader van dit boek niet mogelijk. Wellicht komt die binnenkort in druk of digitaal beschikbaar. Bij de eerste poging om een overzicht van het verzameld werk te krijgen bleken een groot aantal recensies in kranten en tijdschriften de bouwstenen op te leveren voor een voorlopige ‘catalogus’ van het werk. Die perspublicaties verschenen gedurende zijn hele loopbaan regelmatig, niet alleen in rooms-katholieke dagbladen en tijdschriften, in welke hoek Hémans Umfeld gelegen was. Maar ook in landelijk verschijnende dagbladen van neutrale signatuur zoals de NRC is er aandacht. In een aantal daarvan wordt het werk omschreven als ‘staand in de traditie’, ‘middeleeuws’, ‘gotisch’ en ‘barok’ . Daarbij doet zich niet alleen de vraag voor in hoeverre er aanleiding is voor deze veelvuldige verwijzingen naar met name de middeleeuwen, maar ook of die (kunst)historische verschijnselen wel de enige waren waardoor Héman zich liet inspireren. Ook invloeden vanuit zijn jeugd en tijdgenoten kunnen bijvoorbeeld een rol gespeeld hebben. Nadere beschouwing van zijn jeugd en academietijd, de culturele situatie van zijn woonplaats Rotterdam aan het eind van het interbellum, de bezetting en in de wederopbouw, zullen in dit boek besproken worden en wellicht iets van die inspiratie duidelijk maken. Ook de religieuze situatie in Nederland in de twintigste eeuw, en in het bijzonder de Mariaverering is, gezien zijn vele religieuze werken, daarbij interessant.
Hoewel hij zich niet vaak uitsprak, heeft Héman zelf een belangrijke bijdrage geleverd aan het kennen van zijn motieven door in de oorlogsjaren een schriftje met verhaaltjes,en overwegingen te schrijven, Sprookjes noemt hij ze zelf. Ook zijn vrouw schreef vele jaren later op mijn verzoek haar herinneringen op. Aangevuld met materiaal dat dochter Friederike Hack-Héman verzamelde en mijn eigen interviews met oude vrienden en bekenden ontstaat toch een goed beeld.
Lees ook de Samenvatting.
2017-2018 Fotocollage boek (PDF)
Het Rotterdamse Trekpaard (2023)
Het boek Het Rotterdamse Trekpaard, Beeld van Héman voor het Nassauhavenpark (2023), uitgegeven bij gelegenheid van het verplaatsen van het beeld naar het Nassauhavenpark.
In de Kroniek van het Historisch Genootschap Roterodamum in juni 2024 schreef Siebe Thissen een uitvoerige recensie. Onder de titel: Sporen in tijd en ruimte.
Het is verkrijgbaar na een eenmalige donatie van minimaal € 24,95 aan:
Stichting HémanArt
bankrekening nr.: NL97 INGB 0007 7143 33
met vermelding van postadres.